Het comfort van de domheid - Enkele beschouwingen over populisme

Castoriadis constateerde slechts waar Carl Schmitt in de jaren twintig van de vorige eeuw op hoopte, wat Tocqueville in de negentiende eeuw in Amerika constateerde, en waar Etienne de la Boétie in de zestiende eeuw voor vreesde. Onder ons dun laagje rationaliteit, onder onze verantwoordelijkheid als individuele burger, schuilt de domheid: een veel dikkere laag emotionaliteit, driften, je/m'en-foutisme, laat-mij-met-rust mentaliteit die géén verantwoordelijkheid op zich wil nemen, die níét rationeel wil zijn, die géén bewuste burger wil zijn. Maar veel liever een slaaf - en dan vooral van eigen gewoonten en collectieve modes. Kortom: wij zoeken onze toevlucht in een bewust gecultiveerde domheid of antirationaliteit. Wij verzaken onze rechten en plichten als burger uit een instinctieve reactie, uit welberekend zelfbehoud, als reactie op het problematische van deze wereld. Slaaf zijn is immers comfortabel: het ontslaat je van elke mogelijke verantwoordelijkheid. Maar je verantwoordelijkheid niet op je nemen houdt ook grote gevaren in.

bron: Artikel 'Het comfort van de domheid - Enkele beschouwingen over populisme' door Marc Holthof; Uit het boek 'Populisme' door Jan Blommaert, Eric Corijn, Marc Holthof & Dieter Lesage; EPO Berchem (B); 2004