Kinderen & seksualiteit - De seksuele opvoeding van kinderen van 0-17 jaar

Uit een onderzoek uit 2005 [rapport: Seks onder je 25e] weten we dat in Nederland jongeren veel naar seksuele beelden kijken in de media; jongens beduidend vaker dan meisjes. Twee derde van de ondervraagde jongens tussen de twaalf en vierentwintig jaar zegt in het afgelopen halfjaar naar een pornosite op internet te hebben gekeken (tegenover 12 procent van de meisjes). Eveneens twee derde van de jongens heeft in die periode een seksfilm op tv bekeken en de helft een pornovideo. Meiden van die leeftijd doen dat veel minder. Deze cijfers zijn allemaal hoger dan de cijfers uit een vergelijkbaar onderzoek vier jaar daarvoor. [...]

Moeder en zoon van acht jaar
Moeder: 'Volgende week ga je logeren bij je twee lieve tantes.'
Dochter: 'Waarom heeft Saskia nooit een man gehad?'
Moeder: 'Omdat ze nooit de juiste man heeft gevonden. Ze wordt niet verliefd op mannen, wel op vrouwen.'
Dochter: 'Kan dat dan?'
Moeder: 'Ja, dat kan. Lang geleden is Saskia verliefd geworden op Anna en daarom zijn ze bij elkaar gaan wonen. Omdat ze allebei heel veel van elkaar houden.'
Dochter: 'Kunnen mannen ook verliefd worden op mannen?'
Moeder: 'Ja, dat kan. Soms gebeurt dat ook. Het is alleen jammer dat sommige mensen dat heel raar en abnormaal vinden. Terwijl het juist fijn is als twee mensen veel van elkaar houden, of dat nou een man of een vrouw is. Ik ben blij voor ze.'
Dochter: 'Ja, mijn twee tantes zijn ook blij en gelukkig met elkaar. Ik vind het altijd heel erg leuk om bij ze te logeren.' [...]

Vader en zoon van twaalf jaar over seks op tv
Vader: 'Waar kijk je naar op tv?'
Zoon: 'Naar MTV, er zijn nu een paar goede nummertjes.'
Vader: 'Weet je waar ze over zingen?'
Zoon: 'Dit nummer heet "Suck my dick", zal wel iets met zoenen te maken hebben.'
Vader: 'Het betekent letterlijk "zuig aan mijn lul", dat is wel iets anders dan zoenen.'
Zoon: 'Oeps... Mag ik er nou niet meer naar kijken? Ik versta de tekst toch niet. Ik vind het maar stom waar ze over zingen. Dat die je toch niet?'
Vader: 'Misschien dat je nu met andere ogen en oren naar dit soort liedjes kijkt en luistert? Kijk, dat mensen dit soort dingen met elkaar doen als ze met elkaar vrijen, is niet raar. Dat moet iedereen zelf weten. Maar er op deze manier over zingen vind ik wat anders. Dan lijkt het wel alsof zoiets hetzelfde is als samen een potje scrabble spelen. Dat kun je ook met iemand doen die geen vriend van je is of die je nauwelijks kent. Maar het likken of zuigen aan de geslachtsdelen van iemand is iets heel intiems. Dat doe je alleen bij iemand op wie je verliefd bent of van wie je veel houdt. Bovendien is dat ook iets wat je pas doet als je elkaar al wat langer kent en elkaar vertrouwt.'
Zoon: 'Oké pap, moet je horen, hoe vind je dit nummer...' [...]

Moeder en zoon van twaalf jaar
Moeder: 'Michel, ik hoorde laatst zo'n vreemd verhaal over een leraar die wel erg intiem met kinderen omging.'
Zoon: 'Mijn leraar is hartstikke tof, mam!'
Moeder: 'Ja, ik bedoel ook niet jouw leraar. Maar stel je eens voor dat een leraar zegt dat je bij hem huiswerk mag maken. Dat kan toch?'
Zoon: 'Daar heb ik nog nooit van gehoord.'
Moeder: 'Stel dat je een leraar erg aardig vindt en je mag bij hem thuis komen. En vervolgens wil hij samen met jou video kijken.'
Zoon: 'Dat zou ik heel aardig vinden.'
Moeder: 'Maar als het dan een video is die je heel eng vindt? Of een video die je heel vies vindt, of vreemd...'
Zoon: 'Dan zou ik zeggen dat ik dat van mijn moeder niet mag kijken.'
Moeder: 'Dat lijkt me een goed antwoord. Wat je ook kunt doen, is zeggen dat je naar huis moet omdat ik thuis wacht (ook als dat niet zo is). Of je zegt tegen hem dat je liever buiten wilt spelen of dat je mij wilt bellen om je op te halen.'
Zoon: 'Ja, ik zou nooit meer met hem mee willen gaan.'
Moeder: 'Wil je het me ook altijd vertellen, Michel, als zoiets gebeurt?'
Zoon: 'Dat doe ik.' [...]

Gesprek tussen ouders en zoon (vijftien jaar) en dochter (veertien jaar) over prostitutie
Vader: 'Ik las laatst in de krant dat er in Denemarken een wet is aangenomen waarin bepaald is dat niet de prostituee strafbaar is, maar degene die van de diensten van de prostituee gebruikmaakt.'
Zoon: 'Je bedoelt hoerenlopers, pap. Dat zijn toch gestoorde mensen?'
Moeder: 'Dat hoeven niet altijd gestoorde mensen te zijn. Waarom vind je dat?'
Zoon: 'Wie gaat er nou betalen voor seks met een vreemde vrouw?'
Dochter: 'Bovendien zijn hoeren zelf ook gestoord. Wie wil er nou seks hebben met een heleboel mannen die je niet kent?'
Moeder: 'Je moet niet meteen zo negatief oordelen. Bijna alle hoeren doen dit werk niet voor hun plezier, maar vaak omdat ze ertoe gedwongen worden of omdat ze verslaafd zijn en op deze manier snel aan geld kunnen komen. Ik vind het heel erg voor een vrouw als ze uiteindelijk moet besluiten om haar lichaam te verkopen en seks moet hebben zonder dat er sprake is van enige liefde. Daarvoor vind ik seks te bijzonder. Dat kun je beter bewaren voor iemand om wie je geeft of van wie je houdt.' Vader: 'Prostitutie kun je verwerpen, maar je kunt het ook zien als een uitlaatklep voor mannen die zonder prostituees misschien wel een vrouw zouden verkrachten of zoiets. Soms hebben mannen zo'n gestoorde jeugd gehad waarin ze niet geleerd hebben dat seks en liefde samengaan of waarin ze op seksueel gebied misschien heel nare dingen hebben meegemaakt zodat ze geen liefde kunnen geven of ontvangen van een vrouw. In die gevallen mogen we misschien wel blij zijn voor die mannen dat ze tenminste nog naar een prostituee kunnen.'
Zoon: 'Maar vind je het dan goed dat er hoeren bestaan?'
Vader: 'In sommige situaties en voor sommige mannen vind ik het goed dat ze bestaan. Maar eerlijk gezegd kan ik met niet voorstellen dat je als man naar een hoer gaat omdat ik vind dat je een vrouw nooit zo mag behandelen. Wat vind jij?' [...]

Gesprek tussen ouders en zoon (zestien) en dochter (vijftien) over homoseksualiteit
Zoon: 'Er zit een jongen in mijn klas die zo verwijfd doet. Hij is vast een homo.'
Vader: 'Misschien. Is dat erg dan?'
Zoon: 'Hij moet niet te dicht bij me komen, want dan denk je als jongen toch snel dat-ie wat van je wil.' Dochter: 'Homo's zijn raar. Ze kunnen toch ook proberen gewoon te doen?'
Vader: 'Waarom zijn ze raar? Wat doen ze dan wat niet gewoon is?'
Dochter: 'Ze doen aanstellerig en kleden zich als een vrouw. En het is niet natuurlijk om verliefd te worden op iemand van je eigen geslacht.'
Vader: 'Niet alle homo's gedragen zich aanstellerig. Er zijn ook homo's die zich net zo gedragen en die er net zo uitzien als jij en ik. En het is niet tegennatuurlijk, wie bepaalt wat natuurlijk is en wat niet?' Zoon: 'Maar ze kiezen er toch zelf voor om zo te zijn?'
Vader: 'Nee, je kiest niet of je homo of hetero bent. Zo word je geboren. En later merk je aan jezelf op wie je verliefd wordt. Als je homo bent, kun je niet door medicijnen of door therapie "genezen". Dat doe je toch ook niet als je hetero bent?'
Zoon: 'Toch vind ik het raar.'
Vader: 'Je kunt het misschien wel raar vinden, maar je mag het niet veroordelen. Je hoeft het niet te accepteren als je het maar wel respecteert. Dat betekent dat je er best anders over mag denken, maar ik wil niet dat je iemand uitscheldt of afwijst alleen omdat hij homo is. Jij hebt daar geen last van. Hoe zouden jullie reageren als je beste vriend of vriendin je zou vertellen homo of lesbisch te zijn?' [...]

[Vragen van ouders met kinderen tussen tien en dertien jaar:]

Mijn zoon van twaalf jaar vraagt aan zijn zusje van zes om zich uit te kleden en bij hem in bed te komen liggen. Is dat normaal? En wat moet ik tegen ze zeggen?

Nee, dat is zeker niet normaal en iets wat onmiddellijk moet stoppen. Het leeftijdsverschil tussen de twee kinderen is te groot om dit soort spelletjes te kunnen doen. Voor je dochter van zes kan het psychische schade veroorzaken als zij dit spelletje onder dwang en tegen haar wil heeft moeten doen. Maar ook als ze het zelf wel wil en het misschien ook al eens heeft voorgesteld, kan het grote leeftijdsverschil zorgen voor latere psychische schade. [...]

Mijn dochter van dertien jaar heeft sinds kort een vriendje van zeventien en ik ben bang dat ze met elkaar naar bed zijn geweest. Ze ontkent het en ik geloof haar niet. [...]

Blijf je toch vermoeden dat ze seks heeft met deze jongen, dan is het beter om met haar te praten. Zeg haar dat je haar nog erg jong vindt voor seks en dat je niet zeker weet of het wel helemaal haar keuze is. Een jongen van zeventien is voor een dertienjarige natuurlijk geweldig interessant, maar heeft andere seksuele behoeften dan een dertienjarige. [...]

Mijn dochter en haar vriendin zijn op straat aangesproken door een man die foto's van hen wilde maken. Hij vertelde hun dat ze zeer geschikt zijn om fotomodel te worden en wil ze daarbij helpen. Ik vertrouw het echter helemaal niet en heb ze verboden om ernaartoe te gaan. Heb ik goed gehandeld of was het overdreven?

Je hebt goed gehandeld. Iemand die jonge meisjes aan een carrière als fotomodel wil helpen, gaat daarvoor eerst met de ouders praten. Maar omdat hij dat niet heeft gedaan, is het juist dat je het zaakje niet vertrouwt.

bron: Uit het boek 'Kinderen & seksualiteit - De seksuele opvoeding van kinderen van 0-17 jaar' door Sanderijn van der Doef; Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen; Tweede, herziene druk, 2009; Eerste druk uit: 2004