Laatste doodvonnis in Nederland voor sodomie

Vanaf het moment dat Schiedam stadsrechten had, had de stad ook het recht om de doodstraf op te leggen. Dat is in de loop van ruim vijf eeuwen dan ook menigmaal gebeurd. Denk maar aan de heksen die in de zestiende eeuw tot de doodstraf werden veroordeeld door verbranding. Het laatste doodsvonnis werd in Schiedam uitgesproken in 1803. Het betrof Jillis Bruggeman. Op het moment van de bekentenis was hij 53 jaar. Hij kreeg de doodstraf, omdat hij had bekend vanaf zijn vijftiende 'de afschuwelijke zonde van sodomie' ofwel homoseksuele handelingen te hebben bedreven. Dit had niet bekend hoeven worden als hij niet gechanteerd werd, waarna de chantagebrieven ook nog eens in handen kwamen van de schout (de officier van justitie). [...]

In de verhoren getuigt Bruggeman in detail van zijn 'overtredingen'. Vanwege de schokkende inhoud bewaarde men de stukken in een aparte proceszak. Zijn bekentenis betekende niet dat hij een straf ontliep; de schout eiste de doodstraf en dit vonnis werd voltrokken op woensdag 9 maart 1803. Vastgebonden aan de galg sloeg de beul Jilles net zolang met een zweep tot hij bezweek. Dit was het laatste doodsvonnis van de stedelijke rechtbank. Vanaf 1811 was de rechtspraak geen stedelijke aangelegenheid meer maar een rijksaangelegenheid.

De officier van justitie vermeldde in zijn eis: "dat voorts het doode lichaam van den gevangene als der begravenisse onwaardig, in eene zak gebonden met een kar of schuyt vervoerd en in zee zal worden geworpen". Schepenen namen deze eis niet over maar veroordeelden hem slechts "met de koorde dat er de dood na volgt, ontzeggende den eischer zijnen verderen of anderen eisch op en jegens den gevangene gedaan en genomen, dog condemneren niettemin den gevangene in de kosten ende mizen van justitie etc.

bron: Artikel 'Schiedamse inzending Stuk van het Jaar bekend'; www.schiedam.nl/Def/Gemeentearchief/Actueel/Nieuwsarchief/Nieuwsarchief-2014/Schiedamse-inzending-Stuk-van-het-Jaar-bekend.html; Gemeente Schiedam; Tekst van website overgenomen: 22 oktober 2014