Ook gevangenen zijn mensen
Gevangenen, en dus bij uitbreiding criminelen, zijn menselijke wezens. Voor liberale en humanistische denkers is deze stelling een vanzelfsprekendheid. De Amerikaanse filosofe Martha Nussbaum beweert in haar boek Hiding from Humanity: Shame Disgust and the Law dat we altijd een onderscheid moeten maken tussen een misdaad en de persoon die de misdaad heeft gepleegd (Nussbaum, 2004). Misdaden moeten worden bestraft door het rechtsysteem. Hoe zwaarder de misdaad, hoe zwaarder de straf: hierover bestaat in het hedendaagse westerse politieke en maatschappelijke denken weinig betwisting. Minder vanzelfsprekend is het feit dat het recht zich in principe niet zou mogen uitspreken over de menselijkheid van diegene die de wet heeft overtreden. Hoe we het ook draaien of keren, iemand die een misdaad heeft gepleegd blijft een menselijk wezen. Op geen enkel moment heeft iemand de bevoegdheid om te beweren dat een beklaagde of veroordeelde geen mens is. Vaak wordt er gesproken over 'een monster' wanneer het gaat om een misdadiger. Hoewel deze reflex in sommige gevallen begrijpelijk is, blijft het een praktijk die door liberale en humanistische denkers moet worden tegengegaan. [...]
Grote vraagtekens plaats ik achter de onderliggende motieven die minister Landuyt in het debat naar voren brengt. Met name zijn visie op de rol van de gevangenis in de hedendaagse samenleving is vanuit liberaal en humanistisch perspectief dubieus. Ik citeer de minister: "Je moet je afvragen waarvoor een gevangenis dient. Toch om mensen op te sluiten die een gevaar vormen voor de maatschappij." (DM 30/12/2006) Volgens de Poolse socioloog Zygmunt Bauman is een dergelijke visie op het gevangeniswezen niet correct en zelfs gevaarlijk. Hij wijst er terecht op dat een gevangenis niet alleen dient om mensen op te sluiten maar dat ze vooral dient om mensen klaar te maken voor een herintegratie in de maatschappij na hun gevangenisstraf.
bron: Essay 'Ook gevangenen zijn mensen' door Christophe Andrades (docent politieke filosofie en politieke geschiedenis aan de Universiteit van Maastricht); www.liberales.be/cgi-bin/showframe.pl?essay&andradesgevangenen; Liberales; 2007